ابزار منبت کاری (نحوه انتخاب،تیز کردن،نگهداری)
برای شروع هنرزیبا وجذاب منبت کاری (کنده کاری روی چوب)به ابزارزیادی نیاز نداریم،با مختصرابزارهم می توانید تجربه لذت بخشی داشته باشید.
اما نکته مهم نحوه انتخاب ابزارمناسب وبا کیفیت بالا می باشد،دراین مقاله سعی دارم درمورد نحوه انتخاب ابزار،تیزکردن مغارها ونگهداری آن ها اطلاعاتی را دراختیارشما قراردهم.
به دلیل اینکه ابزار منبت کاری ابزاری دائمی هستند،بهتراست بالاترین کیفیت آن انتخاب شود،کیفیت آلیاژمغارها ودانش انتخاب درست این آلیاژ که ازجنس فولاد می باشد،اهمیت زیادی دارد والبته مطلبی تخصصی می باشد،ولی می توانیم با توجه به مشکلاتی که درحین کارکردن با مغاربرای ما به وجود می آید،متوجه کیفیت پایین مغار شویم، به طورمثال اگر تیغه مغار خم شد،کاملا تقلبی است،چونکه جنس تیغه مغارازفولاد خشکه می باشد واگرقرارباشد اتفاقی برایش درحین اهرم کردن بیافتد،می شکند،خم نمی شود،مورد دیگراگر در حین کارکردن به خصوص روی چوب های سخت لبه تیغه مغار ریزش داشت یا به اصطلاح لب پر شد واین مشکل دردفعات متعدد اتفاق افتاد نشانه کیفیت پایین ونامناسب آلیاژمغارمی باشد،قبل ازخرید تحقیق کنید درخرید مغارعجله نکنید چرا که همانطور که گفته شد مغار ابزاری دائمی هست.
دسته مغار بهتر است ازچوب باشد،چرا که تعریق دست را جذب می کند و دردست سرنمی خورد .
پیشنهاد بنده برای شروع چند عددی ازمغار تخت ومغارهای نیم باز(دوردار)،گیلوئی و شفره می باشد،ولی اگربخواهیم انواع شیوه های منبت کاری را تجربه کنیم وبه شکل حرفه ای تربه هنر منبت بپردازیم یک سری کامل که شامل مغاره های تخت،نیم باز(دوردار)،گیلوئی،شفره و مغاره های قاشقی وهمچنین مغاره های کوچک(قلم های منبت)در سایزهای مختلف نیاز داریم.
مغارهای تخت
مغارهای نیم باز(دوردار)
مغار گیلوئی
مغارشفره
مغارقاشقی
مغاره های کوچک(قلم های کنده کاری)
اکنون مهم ولازم است یاد بگیریم چگونه مغارها را تیزکنیم،مغارها هرازچند گاهی نیاز به تیزشدن دارند،اگرلب پرشده یا شکسته شده باشند،برای رفع این مشکل نیاز به دستگاه سنگ سمباده داریم(دستگاه سنگ سمباده آموزش خودش را می طلبد)ولی اگر فقط کند شده باشند می توانیم ازسنگ نفت یا سمباده برای تیزکردن استفاده کنیم،اگرازسمباده استفاده کردید حتما نیازی نیست که نفت باشد با آب هم می توانید(بعضی از سنگ ها هم با آب کار می کنند) سمباده را خیس کنید وسپس شروع به تیز کردن کنید،به زاویه مغاردرهنگام تیزکردن دقت کنید.
در مورد نگهداری ازمغارهاهم بایدسعی شود روی زمین نیافتند ویا مواقعی که روی میز منبت هستند یک درمیان برعکس بگذاریم تا لبه تیغه مغارها با هم برخوردی نداشته باشند.
پیچ دستی و گیره روی میزی ازابزا دیگری هستند که با توجه به شیوه های مختلف کاری درهنر منبت کاری نیازمند آن هستید،در مورد پیچ دستی،بنده پیچ دستی اتومات را کاملا به پیچ دستی های دستی ترجیح می دهم. جهت راهنمای وتجربه ای که شخصا دارم فقط پیچ دستی های فشار قوی مارک اروین(نقره ای) را پیشنهاد می کنم،و درمورد گیره روی میزی، مارک ایران پتک که بسیار گیره با دوام وبا کیفیتی هست را پیشنهاد می دهم.
یکی دیگرازابزارهای منبت کاری چکش منبت می باشد،متاسفانه بسیاردیده ام چکش های که برای مصارف دیگرهستند مورداستفاده قرارمی گیرند،مهم است سری چکش لاستیکی نباشد،چرا که رفلکس بدی روی مچ درهنگام ضربه دارد،و نکته دیگر آنکه سبک باشد.
چند نکته ایمنی وسلامتی را یاد آوری می کنم،اینکه درهنگام کاربا مغار دست دیگر را به هیچ عنوان جلوی مغارقرارندهید،نکته دیگررعایت ارتفاع میز کارتان هست،ارتفاع طوری محاسبه شود که خیلی خم نشویدو نورکافی ولازم را داشته باشید.
در پایان پیشنهاد بنده این است که نیازی نیست با ابزارزیاد این هنررا شروع کنید،شما می توانید به مرور این ابزاررا تهیه کنید،حتی اگر می خواهید دردوره های آموزش منبت کاری ثبت نام کنید،شما با متریالی کاملا طبیعی سرو کار دارید وهمانطورکه گفته شد ابزار این هنر کاملا دائمی هستند، روی ابزار با کیفیت پایین به هیچ عنوان سرمایه گذاری نکنید.
با تمام این گفته ها اجازه کوچکترین تردیدی به خود ندهید که شروع کنده کاری روی چوب تجربه لذت بخش وتکرارنشدنی می باشد. درست است که بهتراست که دوره های آموزش منبت کاری را بگذرانید، اما اگر امکان حضوردراین کلاس ها را ندارید سعی کنید با مطالعه و دیدن فیلم های آموزش ایرانی و خارجی جسارت ورود به دنیای زیبا و فراموش نشدنی چوب را از خود دریغ نکنید.مایلم این مطلب را اضافه کنم فکر نکنید حتمن مدلی باید داشته باشید،منظور مدل های اینترنتی است شما می توانید هر ایده که خود دارید روی چوب اجرا کنید،چوب دنیای گسترد ه ای دارد،اگر نتوانستید تکنیک ها را به شکل حرفه ای اجرا کنید بازآن هم مهم نیست .با چوب با حوصله و با آرامش رفتار کنید.